Kıdem Tazminatı Alma Şartları 2018 Nelerdir? (Hesaplama)

Kıdem tazminatı alma şartları 2018 , birçok işçinin en fazla merak ettiği konulardan birisidir. Bir şekilde işten ayrılma durumunda işçinin işverenden kıdem tazminatı alıp alamayacağı ya da hangi şartlarda alabileceği konusu, sürekli gündemi meşgul etmektedir.

Bu durum, oldukça normaldir. Çünkü, işten ayrılma durumu oldukça can sıkıcı, işçiyi zor durumda bırakma ihtimali olan bir olaydır. İşçinin bir nebze olsun, kendini ve yaşamını garanti altına alması oldukça önemlidir. Bir süreliğine de olsa, kıdem tazminatı bu kolaylığı sağlamaktadır.

Biz de bu yazımızda, kıdem tazminatı alma şartları konusunu ele almak istedik. İnternet ortamında sayfalarca kıdem tazminatı anlatılsa da kafa karışıklığı giderilmemekte ve konuyla ilgili büyük bir bilgi kirliliği oluşturulmaktadır. Halbuki bir konuyu, en iyi bilen en sade anlatandır. Biz de bu düstur ile konuya maddeler halinde değineceğiz.

Öncelikle detaylara geçmeden önce kıdem tazminatını 2 alt başlık altında ele alacağım. Bunlar:

1. Kıdem tazminatı nedir, ne değildir?
2. Kıdem tazminatı alma şartları nelerdir?

İş yerinizden ayrılma şeklinize göre kıdem tazminatı alma şartlarını da ayrıca değineceğim. Aşağıdaki durumlardan hangisi size uygunsa o alt başlıkta durumunuzu değerlendirebilirsiniz. Kıdem tazminatı alma şartları altında yer alacak olan alt başlıklar ise şunlar:

• İşçinin işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı
• İşverenin işçiyi işten çıkarması durumunda kıdem tazminatı
• İşçinin ölmesi durumunda kıdem tazminatı
• İşçinin emekli olması durumunda kıdem tazminatı

Kıdem tazminatı nedir, ne değildir?

Kıdem tazminatı, en basit anlamıyla, şudur: Bir işte çalışıyorsunuz ve işten ayrılma durumunuz söz konusu oldu. İşten ayrılırken işvereniniz, size toplu bir ödeme yapıyor. İşte bu toplu ödemeye kıdem tazminatı denilmektedir. Konunun özeti budur.

Peki ama bu toplu ödeme ne kadar? sorusunu duyar gibiyim.

Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?

Kıdem tazminatı hesabınızı şu şekilde yapabilirsiniz:

İşten ayrılmadan önceki en son ay aldığınız ücretin brüt tutarı ile aynı iş yerinde geçirdiğiniz toplam yılı çarpmalısınız. Çarpım sonucu, toplu ödeme tutarınız ortaya çıkacaktır.

Örneğin, en son almış olduğunuz ücret 1.400 TL, brüt tutar ise 2.100 TL. Bu iş yerinde toplam 5 yıl çalışmışsınız.

Alacağınız kıdem tazminat tutarı, 10.500 TL olacaktır. 2.100 TL brüt tutar ile çalıştığınız süreyi çarpmalısınız. Çalıştığınız süre 2 yıl 6 ay 5 gün olsun diyelim, bu durumda da aylık ve günlük tutarı bulmalısınız. Eğer aylık brüt ücret tutarınızı biliyorsanız, bu da oldukça basittir.

Damga vergisi hariç, hesaplanan kıdem tazminat tutarınızdan herhangi bir kesinti yapılmaz. Damga vergisi de oldukça düşük bir tutardır.

Ancak, hesaplama yaparken kıdem tazminatı tavanını da hesaba katmanız gerekmektedir. Aksi takdirde, yanlış hesaplama yapabilirsiniz. Çünkü, aylık brüt tutarınız çok yüksek olabilir. Bu durumda, bu brüt tutar, kıdem tazminatı tavanına çarpacaktır. Bu nedenle, hesaplamalarınızda kıdem tazminatı tavanını göz ardı etmemelisiniz.

İlgili içerik: Kıdem tazminatı tavanı 2018 ne kadar?

Kıdem tazminatı alma şartları 2018 nelerdir?

Öncelikle şu şartı vurgulayarak ifade edelim:

Kıdem tazminatını hiçbir sebep yokken istifa edenler alamazlar. Aynı iş yerinde 1 yıldan az çalışma süreniz varsa yine kıdem tazminatını alamazsınız. Bu konudan, işyerinden tazminat almak için kaç yıl çalışmak gerekir? isimli yazımızda da bahsetmiştik. Aynı işverenin farklı iş yerlerinde istihdam edilmişseniz, bu süreler birleştirilir.

Kıdem tazminatı alabilmeniz için işten ayrılma ya da işten çıkarılma gerekçeniz çok önemlidir. Şimdi dilerseniz, sırasıyla bu durumlara bir göz atalım.

İşçinin işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı alma şartları

Eğer ortada bir sebep yok iken işten ayrılmış iseniz kıdem tazminatı alma şartları oluşmamış demektir. Bu durumda kıdem tazminatı alamazsınız. Ancak, bu durumun istisnaları vardır. Bu istisnalar ise şunlardır:

• Evlenen kadın işçinin evlendikten sonra 1 yıl içinde işten ayrılması
• Askerlik nedeniyle işten ayrılan işçi
• İlk sigorta girişinden bu yana 15 yıl geçmiş olan ve toplam sigorta prim günü sayısı en az 3600 gün olan işçinin, emekliliği hak ettiğine dair SGK’dan alacağı bir yazıyı işyerine vererek işten ayrılması (İlk sigorta girişi, 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar için geçerlidir bu madde)

Yukarıdaki durumlarda, kıdem tazminatı alma şartı gerçekleşmiş kabul edilir ve tazminatı almaya hak kazanırsınız. Bu durumlar, istisnai olup işçi kendi rızası ile işten ayrılsa dahi bu durumlarda kıdem tazminatı almaya hak kazanır.

Bu durumların haricinde, eğer kıdem tazminatı almak istiyorsanız; kendi isteğiniz ile işten ayrılırken bu durumu, haklı bir nedene dayandırmak zorundasınız. Aşağıda bahsedeceğim nedenlerden dolayı işten ayrılmış iseniz, kıdem tazminatı alabilirsiniz.

Peki ama bu haklı nedenler nelerdir?

İşten ayrılma durumunda kıdem tazminatı almanızı sağlayacak nedenler:

• İşin niteliğinden kaynaklanan işin yapılması işçinin sağlığı için veya yaşamı için tehlike oluşturması
• İşçinin sürekli görüştüğü işveren ya da başka bir işçinin bulaşıcı bir hastalığa tutulması ya da yapılan işle bağdaşmayan bir hastalığa tutulması
• İşçinin, iş sözleşmesi yapılırken çalışma şartları, ücret, işin niteliği vb. konularda işveren tarafından yanıltılmış olması
• İşçinin kendisine ya da bir aile üyesine işverence hakaret edilmesi ya kötü davranışta bulunulması
• İşverenin işçiye cinsel tacizde bulunması
• İşverenin işçiyi ya da ailesinden birilerini tehdit etmesi, işçiyi ya da ailesinden birinin suça teşvik etmesi
• İşverenin işçiye ya da ailesinden birine karşı, hapis gerektiren bir suç işlemiş olması ya da işçi hakkında iftira ve ithamlarda bulunması
• İş yerinde cinsel tacize uğrayan işçinin bu durumu işverene bildirmesine rağmen, işverenin tedbir almaması
• İşçinin ücretinin zamanında ve tam olarak ödenmemesi (En fazla karşılaşılan durumlardan birisidir. Eğer işvereniniz ücretinizi zamanında ve tam olarak ödemiyorsa işten ayrılmanız durumunda kıdem tazminatı almaya hak kazanırsınız. Ancak, bu durumu kanıtlayıcı belgelere dayandırmak zorundasınız! Aksi takdirde, mahkeme, aleyhinize karar verecektir.
• İşçiye, sözleşme ile belirlenmiş olan, çalışma şartlarının uygulanmaması
• İş yerinde zorlayıcı bir sebeple işin bir haftadan çok durması

Bu nedenler, İş Kanunu 24. maddede tek tek ifade edilmiştir. Yukarıdaki nedenlerden birisi dolayısıyla işten ayrılmanız durumunda kıdem tazminatı alabilirsiniz. Ancak kıdem tazminatı alabilmeniz için bu nedenler doğduktan sonra altı iş günü içerisinde işten ayrılmanız gerekmektedir.

İşverenin işçiyi işten çıkarması durumunda kıdem tazminatı alma şartları

İşveren işçiyi ya haklı bir nedene dayanarak çıkarabilir ya da hiçbir neden yokken işten çıkarabilir. Bu iki duruma göre, işçinin kıdem tazminatı alıp alamayacağı değişkenlik gösterir.

Öncelikle, işveren hiçbir neden yokken işçiyi işten çıkarırsa işçi, kıdem tazminatı almaya hak kazanır.

Eğer işveren işçiyi ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık nedeniyle işten çıkarır ise işçi, kıdem tazminatı alamaz.

Sağlık sebepleri, zorlayıcı sebepler, işçinin göz altına alınması ya da tutuklanması da işverenin işçiyi işten çıkarması için haklı nedenlerdir. Ancak, bunlar işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için engel değildir. Bu durumlarda, işçi kıdem tazminatı alır.

Aşağıdaki durumlar ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık oluşturmaktadır. Bu nedenle, aşağıdaki durumlar nedeniyle işten çıkarılmış iseniz kıdem tazminatı alamazsınız:

• Gerekli vasıflara sahip olmadığı halde varmış gibi yaparak, kendisiyle ilgili yanlış bilgiler vererek iş sözleşmesi yapılırken işçinin işvereni aldatmış olması
• İşçinin işverenin ya da ailesinden birinin hakkında hakaret dolu sözler sarf etmesi ya da iftirada bulunması
• İşçinin başka bir işçiye cinsel tacizde bulunması
• İşçinin işverene, işverenin ailesine ya da başka bir işçiye sataşması
• İşçinin iş yerine sarhoş ya da uyuşturucu madde alarak gelmiş olması ya da bu maddeleri iş yerinde kullanması
• İşçinin işverenin güvenini kötüye kullanması, hırsızlık yapması ya da işverene bağlılık kurallarına uymaması
• İşçinin iş yerinde işlediği bir suçun 7 günden fazla hapis cezası gerektirmesi ve ertelenmemesi
• İşçinin mazeretsiz ya da izinsiz olarak olarak; arka arkaya 2 iş günü ya da bir ay içinde 2 kez her hangi bir tatilden hemen sonraki iş günü ya da bir ayda toplam 3 iş günü işine gelmemesi
• İşçinin görevlerini, kendisine hatırlatılmasına rağmen, ısrarla yapmaması
• İşçinin kendi hatası nedeniyle iş güvenliğini tehlikeye düşürmesi
• İşçinin hatası nedeniyle iş yerinin malına verdiği zarar miktarının, işçinin bir aylık ücreti tutarını aşması

İşçinin ölmesi durumunda kıdem tazminatı alma şartları

Eğer işçi 1 yıldan fazla süredir aynı iş yerinde istihdam edilmiş ise işçinin ölümü durumunda yakınlarına kıdem tazminatı ödenir.

İşçinin emekli olması durumunda kıdem tazminatı alma şartları

Eğer işçi 1 yıldan fazla süredir aynı iş yerinde istihdam edilmiş ise emekli olması durumunda işçiye kıdem tazminatı ödenir.

İşten çıkarılmanız durumunda, aynı zaman işsizlik maaşı da alabilirsiniz. Hem kıdem tazminatı hem de işsizlik maaşını bir arada alabilmeniz mümkündür.

İlgili içerik: SGK işsizlik maaşı 2018 ne kadar?

Ayrıca, SGK prim iadesi şartları isimli yazımızı da okuyabilirsiniz.

Kıdem tazminatı alma şartları 2018 ile ilgili soru ve görüşlerinizi mutlaka aşağıdaki alanda paylaşınız. Uzmanlarımız en kısa sürede cevap vereceklerdir.